Stres i jego wpływ na mózg i procesy poznawcze

Stres jest szkodliwy dla twojego zdrowia, ale zgodnie z nowym badaniem opublikowanym w Neurology, może również mieć negatywny wpływ na mózg. Nowe badanie wykazało, że osoby dorosłe w średnim wieku z najwyższymi poziomami kortyzolu charakteryzowały się mniejszą objętością mózgu i osłabieniem procesów poznawczych w stosunku do osób z niższym poziomem tego hormonu.  Sugeruje to, że stres może być głównym winowajcą. Kortyzol jest zaangażowany w szereg normalnych procesów organizmu, w tym metabolizm, odporność i tworzenie wspomnień. Ale kortyzol jest także uwalniany w odpowiedzi na stres, co prowadzi do ogólnego wzrostu poziomu tego hormonu w organizmie. Wymienione wyżej efekty mogą być prekursorem spadku zdolności poznawczych w późniejszym okresie życia, twierdzi współautor badania, dr Sudha Seshadri, profesor neurologii w UT Health San Antonio.

„Poprzednio wykazaliśmy, że zmiany tej wielkości poprzedzają wystąpienie demencji umysłowej, a nawet uszkodzenia naczyń krwionośnych, dwie lub trzy dekady później”

W badaniu wzięło udział ponad 2200 dorosłych uczestników Framingham Heart Study, ze średnią wieku 48 lat. Każda osoba przeszła badanie psychologiczne, które testowało pamięć i umiejętności myślenia – na początku badań i ponownie około osiem lat później. Pobrano także próbki krwi, które naukowcy wykorzystali do pomiaru poziomu kortyzolu. Większość badanych została poddana rezonansowi magnetycznemu, dzięki któremu wykonano pomiary objętości mózgu. Po przeanalizowaniu wyników tych oszacowań oraz uwzględnieniu danych demograficznych i zdrowotnych naukowcy odkryli związek pomiędzy podwyższonym poziomem kortyzolu i niższą objętością mózgu oraz niższymi wynikami w testach pamięci i funkcji poznawczych – nawet jeśli żaden z uczestników badania nie wykazywał objawów demencji. Badanie ma jednak kilka ograniczeń. Po pierwsze, było obserwacyjne, co oznacza, że dotyczyło jedynie związków i nie mogło wykazać przyczyny i skutku. Naukowcy mierzyli poziom kortyzolu we krwi jedynie podczas okresu badania, więc nie mogli ocenić zmian w czasie, ani nawet średnich poziomów kortyzolu u każdego z uczestników. Ponadto większość uczestników badania była biała i mieszkała w tej samej okolicy, więc nie są reprezentatywni dla całkowitej populacji USA. Mimo to, Seshadri twierdzi, że skojarzenie sugeruje, iż stres może być przyczyną niepokojących zmian w mózgu. A wysoki poziom kortyzolu był zgodny z poziomem, jaki odnotowuje się u dorosłych na co dzień.

„Fakt, że w tym zakresie wyższy poziom kortyzolu był związany ze zmianami w funkcjonowaniu mózgu, jest zarówno alarmujący, jak i jest okazją. To jeszcze jeden aspekt, nad którym można pracować, aby zmniejszyć wpływ demencji na zdrowie publiczne. Nie mogę powiedzieć, że obniżenie poziomu kortyzolu na pewno przyniesie korzyści, ale jest to pierwszy krok”

Seshadri zaleca relaksację, ponieważ obniżenie stresu może również obniżyć poziom kortyzolu. Działania, które zmniejszają poziom stresu, to medytacja, ćwiczenia fizyczne, joga, odpowiedni sen i prowadzenie aktywnego życia społecznego.